Халқаро валюта фонди Ўзбекистоннинг тизимли аҳамиятга эга банкларни сақлаб қолиш ғоясини қўллаб-қувватламаган

· O‘zbekiston davlat banklarini isloh qilish va ularni xususiylashtirish jarayonini davom ettirish zarur, bu esa moliyaviy barqarorlik va resurslarni samarali taqsimlashga yordam beradi.

· Xalqaro Valyuta Jamg‘armasi (IVJ) tomonidan e’lon qilingan bayonotga ko‘ra, davlat banklari foydali faoliyat ko‘rsatishga intilishi kerak va notijorat operatsiyalar uchun xarajatlar budjetdan shaffof asosda qoplanishi lozim.

· 2025 yilga kelib, bank tizimidagi davlat ulushi 40 foizga tushirilishi kerak, bu maqsadga erishish uchun xususiylashtirish jarayonini tezlashtirish zarur.

· IVJ, banklarni maxsus davlat banklari sifatida saqlash rejalarini amalga oshirmaslikni tavsiya etdi, bu esa moliyaviy xavflar va budjet xarajatlarini oshirish xavfini tug‘diradi.

· Banklarni tartibga solishni mustahkamlash, riskka yo‘naltirilgan nazoratga o‘tish va xalqaro amaliyotga muvofiq aktivlarni tasniflash kabi chora-tadbirlar tavsiya etilgan.

· 2023-2024 yillarda makroprudensial choralar joriy etilishi, kreditlashning o‘sishini sekinlashtirishi va banklarni qarz oluvchilarni baholashga ko‘proq e’tibor berishga undagan.

· Moliya barqarorligini ta’minlash uchun banklar kredit qobiliyatini baholashda ehtiyotkorlikni oshirishlari zarur, chunki bu moliyaviy xavflarni kuchaytirishi mumkin.

· Davlat banklari ko‘pincha iqtisodiy emas, balki siyosiy maqsadlar uchun notijorat kreditlarida ishtirok etadilar, bu esa aktivlar sifatini pasaytiradi va budjetdan qo‘shimcha mablag‘ talab qiladi.

· 2024 yilda davlat banklariga ustav kapitalini oshirish uchun 2,51 trillion so‘m ajratilgan, bu esa davlatning bank tizimiga ko‘proq aralashuvini ko‘rsatadi.

· 2023 yilda bank sektoridagi kapital rentabelligi 14,2% dan 2024 yilda 6,6% ga pasaygan, bu esa inflyatsiya darajasi 9,8% bo‘lganda, bank tizimidagi kapitalning real qiymatini kamaytiradi.

· O‘zbekiston banklari o‘tgan yilda 33,3 trillion so‘m miqdorida zararni tan olishga majbur bo‘lgan, bu esa soliq to‘lovlarini kamaytirgan va sof foydani 12,4 trillion so‘mdan 6,9 trillion so‘mga tushirgan.