Jahon banki O‘zbekistonda iqtisodiy o‘sish va yangi ish o‘rinlari yaratish uchun xizmat ko‘rsatish sohasida islohotlar o‘tkazishni taklif qilmoqda

Jahon bankining yangi hisobotida O‘zbekistonda iqtisodiy o‘sishning asosiy omiliga aylangan xizmatlar sohasini rivojlantirishdagi to‘siqlar va imkoniyatlar tahlil qilingan. Taklif etilayotgan islohotlar sohani liberallashtirish va modernizatsiya qilishga qaratilgan bo‘lib, bu samaradorlikni oshirish va yangi ish o‘rinlari yaratish imkonini beradi. Xizmat ko‘rsatish sohasi mamlakatimiz yalpi ichki mahsulotining 43,9 foizini tashkil etgan bo‘lsa-da, uning salohiyati to‘liq amalga oshirilmagan. Tavsiyalarga jismoniy va raqamli ulanishni yaxshilash, raqobatbardoshlikni rivojlantirish va kelgusida iqtisodiy o'sishni ta'minlash uchun ishchilar malakasini oshirish kiradi.

· Jahon banki O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatish sohasining ahvoli, uni rivojlantirishdagi to‘siqlar va imkoniyatlarni o‘rganib, liberallashtirish va modernizatsiya qilish bo‘yicha islohotlarni taklif qilgan hisobotini e’lon qildi.

· 2023-yilda O‘zbekiston yalpi ichki mahsulotining 43,9 foizi xizmat ko‘rsatish sohasiga to‘g‘ri keladi, bu sanoat va qishloq xo‘jaligi kabi boshqa tarmoqlar hissasidan ko‘proqdir.

· Sektor mamlakatdagi barcha ish o’rinlarining yarmidan ko’pini ta’minlaydi va 1991 yildan boshlab, uning bandlik ulushi 37 foizdan 50 foizga oshganidan beri iqtisodiy o’zgarishlarda muhim rol o’ynadi.

· 2017-yildan buyon O‘zbekistonda yalpi ichki mahsulotning o‘rtacha yillik sur’ati qariyb 5,5 foizni tashkil etgan holda barqaror iqtisodiy o‘sish kuzatilmoqda, 2023 yilda esa o‘sish 6,3 foizni tashkil etdi.

· Yutuqlarga qaramay, tarkibiy o’zgarishlar sekinlashdi va 2010 yildan beri xizmatlar sohasining yalpi ichki mahsulotga qo’shgan hissasi biroz oshdi.

· Barqaror o’sish xususiy sektorni rivojlantirish va AKT va professional xizmatlar kabi global innovatsion xizmatlarni kengaytirish uchun islohotlarni talab qiladi.

· Sektordagi bandlikning 60% ga yaqini chakana savdo va mehmondo’stlik kabi past malakali xizmatlarda jamlangan bo’lib, unumdorlikni cheklaydi.

· Sog‘liqni saqlash va ta’lim kabi ijtimoiy xizmatlar asosan davlat xarajatlari hisobiga amalga oshirilib, 2017 yildan 2022 yilgacha xizmat ko‘rsatish sohasida yangi ish o‘rinlarining 77 foizi yaratiladi.

· Global innovatsion xizmatlar mahsuldorlikni ikki baravar oshiradi, biroq ularning bandlik ulushi atigi 4% ni tashkil qiladi.

· Jahon banki O‘zbekistonga jismoniy va raqamli aloqani yaxshilash, mahalliy firmalarning raqobatbardoshligini oshirish va ishchilarning malakasini oshirishga sarmoya kiritishni tavsiya qiladi.

· O‘zbekiston logistika samaradorligi bo‘yicha 88-o‘rinda, yuqori tezlikdagi internetdan foydalanish imkoniyati cheklangan, bu esa AKT xizmatlarini rivojlantirishga to‘sqinlik qilmoqda.

· Taʼlim sohasida oliy oʻquv yurtlariga qabul qilish darajasi atigi 31,5% ni tashkil etadi, bu Yevropa va Markaziy Osiyodagi oʻrtacha koʻrsatkichdan ancha past.

· Jahon bankining tavsiyalari infratuzilmaga investitsiyalarni ko’paytirish, xizmatlar bozorlarini erkinlashtirish va kasbiy ta’limni qo’llab-quvvatlashni o’z ichiga oladi.

· Taklif etilayotgan islohotlarning amalga oshirilishi O‘zbekistonning real yalpi ichki mahsulotini 17 foizga, aholi daromadlarini esa 16 foizga oshirish imkonini beradi.

· O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lishi xizmat ko‘rsatish sohasini liberallashtirish va xorijiy investitsiyalarni jalb etishda muhim qadam bo‘lishi mumkin.